جواب خودرا بیازمایید صفحه 5 شیمی پایه دهم

دهم پاسخ و توضیح خود را بیازمایید ۵ شیمی دهم سلام دانش‌آموزان عزیز! این بخش مربوط به مفاهیم پایه‌ای و مهم **شیمی هسته‌ای** است. بیایید با هم یاد بگیریم: ### **پاسخ به پرسش ۱: شناسایی $\text{A}$ و $\text{Z}$** در نماد همگانی اتم‌ها به شکل $\text{A}\text{E}\text{Z}$، هر کدام از این حروف یک مفهوم کلیدی را نشان می‌دهند: 1. **$\text{Z}$ (عدد اتمی):** * **تعریف:** $\text{Z}$ که در پایین سمت چپ نماد عنصر قرار می‌گیرد، نشان‌دهندهٔ **تعداد پروتون‌های** درون هستهٔ اتم است. * **چرا مهم است؟** $\text{Z}$ **هویت عنصر** را مشخص می‌کند؛ یعنی اگر $\text{Z}$ دو اتم یکسان باشد، آن دو اتم متعلق به یک عنصر هستند. * **برای آهن ($\text{Fe}$):** در نماد ${}^{56}_{26}\text{Fe}$، عدد پایین **۲۶** است. پس، **$\text{Z}$ نشان‌دهندهٔ عدد اتمی یا شمار پروتون‌ها** است. ($Z = 26$) 2. **$\text{A}$ (عدد جرمی):** * **تعریف:** $\text{A}$ که در بالای سمت چپ نماد عنصر قرار می‌گیرد، نشان‌دهندهٔ **مجموع تعداد پروتون‌ها و نوترون‌ها** درون هستهٔ اتم است. * **نحوهٔ محاسبه:** $\text{A} = \text{Z} + \text{شمار نوترون‌ها}$. * **برای آهن ($\text{Fe}$):** در صورت سؤال داده شده که اتم آهن $۲۶$ پروتون و $۳۰$ نوترون دارد. پس عدد جرمی ($A$) برابر است با: $A = \text{شمار پروتون‌ها} + \text{شمار نوترون‌ها}$ $A = 26 + 30 = 56$ * در نماد ${}^{56}_{26}\text{Fe}$، عدد بالا **۵۶** است. پس، **$\text{A}$ نشان‌دهندهٔ عدد جرمی** است. ($A = 56$) ### **پاسخ به پرسش ۲: کامل کردن جدول ایزوتوپ‌های منیزیم** برای حل این جدول باید سه نکتهٔ مهم را به یاد داشته باشید: * **نکته ۱: اتم خنثی:** در یک اتم خنثی، **شمار الکترون‌ها = شمار پروتون‌ها (Z)**. * **نکته ۲: ایزوتوپ:** ایزوتوپ‌های یک عنصر **عدد اتمی (Z) یکسان** ولی **عدد جرمی (A) متفاوت** دارند. * **نکته ۳: نوترون:** شمار نوترون‌ها از رابطهٔ **$\text{شمار نوترون} = \text{A} - \text{Z}$** به دست می‌آید. به‌طور معمول، ایزوتوپ‌های منیزیم (با نماد $\text{Mg}$) دارای عدد اتمی ثابت **۱۲** هستند. یعنی $\text{Z}=12$ برای هر سه ایزوتوپ. | نماد ایزوتوپ | $\text{A}$ | $\text{Z}$ | شمار الکترون | شمار نوترون | |:---:|:---:|:---:|:---:|:---:| | ${}^{24}_{12}\text{Mg}$ | $\mathbf{24}$ | $\mathbf{12}$ | $\mathbf{12}$ | $24 - 12 = \mathbf{12}$ | | ${}^{25}_{12}\text{Mg}$ | $\mathbf{25}$ | $\mathbf{12}$ | $\mathbf{12}$ | $25 - 12 = \mathbf{13}$ | | ${}^{26}_{12}\text{Mg}$ | $\mathbf{26}$ | $\mathbf{12}$ | $\mathbf{12}$ | $26 - 12 = \mathbf{14}$ | **ویژگی ایزوتوپ‌ها:** * تمام ایزوتوپ‌های منیزیم **خواص شیمیایی یکسانی** دارند، چون تعداد الکترون‌های آن‌ها با هم برابر است. ($\text{شمار الکترون} = 12$) * تنها در **خواص فیزیکی** (مانند چگالی) با هم تفاوت دارند، زیرا جرم آن‌ها به دلیل متفاوت بودن تعداد **نوترون‌ها**، فرق می‌کند.